بررسی نظر اسلام درباره آزاد بودن کودکان تا هفت سالگی
بررسی نظر اسلام درباره آزاد بودن کودکان تا هفت سالگی
در دین مبین اسلام تاکید فراوانی بر آزادی کودک تا سن هفت سالگی شده است و در روایت آمده است که تربیت باید در سه مرحله انجام شود ،هفت سال اول آقایی و سروری و بازی کردن، هفت سال دوم ،اطاعت کردن و هفت سال سوم،همکاری کردن و وزیر بودن .از ظاهر این کلام می شود دو نکته برداشت کرد یکی این که: والدین باید از نظر روانشناسی، کودک را همچون رئیس بدانند که همه کاره است و می تواند هر نوع دستوری بدهد و زیر دستان باید اطاعت کنند و او سروری اش را بکند تا به مقاصد خود در آینده برسد و نباید مانع پیشرفت او شد و کمک به پیشرفت او تنها با نگه داشتن اقتدار او و نشکستن ابهت او نزد دیگران است و دیگری این که: آموزش تا سن هفت سالگی تعطیل است و کودک فقط باید بازی کند و والدین حق ندارند جز مراقبت و بازی کردن با کودک هیچ گونه آموزشی نسبت به کودک خود داشته باشند.
اگر روایات دیگری چون (اطلب العلم من المهد ال اللحد ) و همچنین روایاتی که تاکید دارد در سنین مختلف تا قبل از هفت سالگی کلمات توحیدی مختلفی را به فرزندانمان یاد دهیم ، را کنار این روایت گرانقدر قرار دهیم متوجه می شویم که برداشت اولی صحیح است و به این نتیجه می رسیم که در عین این که کودک باید آزاد باشد ولی طلایی ترین سن هر فرد، کودکی اوست و از کودکی است که سعادت و شقاوت خود در آینده دنیایی و آخرتی خود را تعیین می کند ؛ پس نباید آموزش تعطیل باشد -می توانیم به جرات ادعا کنیم با وجود این همه وسایل ارتباط جمعی آموزش تعطیل نیست فقط هدفمند نیست و کودک از هر جایی نکته ای را فرا می گیرد- چنان چه حتی رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم نسبت به قبل از تولد هم از آموزش صحیح غافل نبوده اند و به والدین توصیه های متعددی برای با ایمان شدن فرزند دارند و از بی ایمان کردن فرزندان در دوران شیرخوارگی نهی فرموده اند چنانچه در روایتی به این مضمون می فرمایند: اگر فرزند صدای نفس پدر و مادر را بشنود و در آینده زناکار شود والدین باید خود را ملامت کنند نه فرزند را . این حدیث به طور غیر مستقیم اشاره به این دارد که حتی کودک شیر خوار هم از آموزش مستثنی نیست و همان طور که نهی شده از کارهای منفی نزد کودک پرهیز کنید که او همانند سازی می کند و یاد می گیرد می توان از کلام معصومین این مفهوم گیری را کرد که می شود آموزش را از همان کودکی شروع کرد به شرطی که متناسب با روان شناسی کودک باشد و مزاحم بازی و سرگرمی او و آزادی اش نباشد.
پس می شود از بدو تولد و بلکه در دوران جنینی آموزش را شروع کرد به شرط این که روانشناسی کودک لحاظ شود و کودک مثل یک شاگرد داخل کلاس نباشد بلکه مادر یا پدر هنگام بازی مثل یک کودک دیگر در کنار فرزندش قرار بگیرد و با هم بازی شدن، مفاهیم را انتقال دهد.
آموزش قرآن جزئی از تربیت دینی:
گفتیم که اسلام آیینی خدایی و دارای نظامی جامع است که با دستور العملی جاودانه به نام قرآن به عنوان صحیفه ای از نور در همۀ ابعاد زندگی جامعه از قبیل، اقتصاد، سیاست، فرهنگ، معنویت و تربیت که طبعاً مربوط به یکی از مهمترین شئون زندگی بشری است ، دید و نگرش خود را ارائه می دهد.
بر همین اساس چون از نظر اسلام، تربیت از گهواره آغاز شده و در خانواده شکل گرفته و به دنبال آن در سنین بالاتر اوج می گیرد، والدین و مربیان هر کدام به نوبۀ خود در قبال آن موظّف و مسئولت خواهند بود.
تربیت کودک از ظرافت و حساسیتهای زیادی برخوردار است و از آنجا که خردسالی، بهترین دوره سنی جهت آغاز به ذهن سپاری مفاهیم و حفظ قرآن کریم به شمار می رود ، شایسته است با نگاهی علمی و تربیتی به ابعاد دقیق تر آن بپردازیم.
نگاهی به ویژگی های دوره کودکی
فرایند شکل گیری شخصیت فردی کودک در دوره طفولیت و پیش از دبستان فرصت مناسبی جهت آشنایی وی با آیات الهی و قرآن است.
ذهن کودک ، آماده پذیرش آموزش های نظری ساده و مهارتهای متفاوتی است که به او آموخته می شود.
کودک مفاهیم، کلمات، حرکات اندامی وعبارتهای متناسب با گروه سنی خودش را به راحتی می آموزد. اگر چه تحلیل داده های ذهنی برای خردسال مشکل است، اما در زمینۀ حفظ و به ذهن- سپاری مطالب کارآمدی فو ق العاده ای دارد. ذهن و حافظۀ خردسال به دلیل تهی بودن از مشغله و درگیری با امور روزمره زندگی، کاملاً شفاف و آماده پذیرش آموزش می باشد.
مربی و معلم با تجربه با در نظر گرفتن شرایط سنی کودک به راحتی می تواند آموزش های دلخواه خود را در زمینۀ قرآن و معارف دینی به او منتقل نماید و خردسال به خوبی قادر به ثبت و ضبط ذهنی آموخته های خود در حافظۀ دراز مدت است. بررسی و مطالعه روانشناسان کودک در این خصوص نشان داده خردسالان با صرف زمان و انرژی کمتر قادر به فراگیری مطالب فراوان¬ تری هستند و بر خلاف سایر دوره های سنی، محفوظات خردسالی از پایداری بیشتری نیز برخوردار است. چرا که در بزرگسالی اطلاعات بیشتر از نیمکرۀ چپ مغز به حافظه منتقل می شود ولی در خردسالی اکثر اطلاعات از نیمکره راست منتقل می شود و چون نیمکرۀ راست از بدو تولد فعال است، می توان هر نوع آموزشی را متناسب با توانایی های نیمکره راست، از بدو تولد آغاز نمود.